Vaskemaskiner



I gamle huset på Leiknes hadde me bryggeripanne, og koka klede, og stor var gleda da far ein dag kom køyrande med ei Hobby  vaskemaskin på lasteplanet. Maskina var  laga på Eidet i Bjørsvik. Den kunne du varma vatn i, Og du kunne koka kleda . Så vaska du det som skulle vaskast i varmast vatn først, og så fyllte du på med kaldt vatn i maskina etterkvart som du skulle vaska klede som ikkje tolde så mykje. Det var montert vrimaskin på maskina, og den vridde væta ut av kleda, slik at det var det var mindre såpe å skylja etterpå. Det var moro å vere med og vri på handtaket til vrimaskina og sjå  vatnet pipla ut, og kjenne kor turt tøyet vart til slutt!

Me brukte sinkbaljar med kaldt vatn  til å skylja i, I førstninga køyrde far vatn med lastebilen når det var turt, og brunnen var vasslaus, seinare fekk me innlagt vatn frå ei kjelda som heldt vatn. Mor vaska ulltøy for hand, med Sunlightsåpe, og bruka vaskebrett til det tøyet som hadde flekkar..

Ute på haugen var det klesnorer trekt mellom nokre tre, og der hengde me opp vasken. Ein gong klødde me fælt då me la oss i det nyvaska sengetøyet. Det viste seg å vere fuglelus i  kleda vi tok inn frå snora, for det var eit reir i bjørketreet. Far gjorde kort prosess, og reiv ned fuglebustaden, så ingen klødde seinare. På den tid var ingen fuglar freda. Menneska rådde over dyra.

Så flytte me til Flossvik, og fekk vaskekjellar . Der var det   to støypte skyljekummar, stor varmtvasstank, og snart kom det halvautomatisk vaskemaskin med automatisk vrimaskin.Du under! Ein koka kleda, og la dei vrimaskina, og så vart dei nesten såpefrie automatisk! Det vart forskjell! Framleis hadde me meir kaldt vatn i maskina når me vaska det som ikkje tolde koking, og me måtte framleis skylje i kaldt vatn, men no kunne me lure oppi litt varmt vatn i skyljekummane, for me hadde jo både  varmt og kaldt vatn i  kjellaren. Vi kunne leggje dei skylde kleda i vrimaskina på nytt og dei vart nesten tørre før dei kom på snora.
 Ulltøy vart vaska i skyljekummen eller i sinkbalje, ( ja, dei finaste tok me i badekaret ), og dei finaste ullkleda vart og rulla i håndklede og lagt på strekk for å tørke. Me hadde god tørkeplass utanfor kjellaren, eit overbygg med rikeleg av klessnorer der ein kunne henge tøyet.

I den tid strauk ein kleda. Undertøy , lommetørkle, sengetøy, blusar og skjorter, kjolar og eg veit ikkje kva, vart stroke, og bukser, skjørt og gensarar og trøyer vart pressa. I byrjinga strauk me på bordet med ullteppe og laken over, men så fekk me strykebrett. Dei første strykejerna var uten termostat, og du måtte regulere varmen med å ta jernet ut av stikkkontakten når du strauk, utan ville det bli brune roser. Mykje vart og stroke med dampeduk, nettopp for å unngå  at plagga vart øydelagde.
Skjorter skulle strykast med kragen først, så linning og ermer, deretter bol og så gå over erme og krage til slutt, og deretter hengd på hengjar.
I vaskekjellaren  kom det etterkvart  Milo og ny Blenda, Omo, tørketrommel og heilautomatisk vaskemaskin. Strykejerna fekk termostat, og det kom crimplene og meir strykefrie klede.

 Eg hugsar bestefar sat og såg på vasken som gjekk rundt i den heilautomatiske vaskemaskina, og sa han såg fjernsyn!  Det vart forandring. Livet vart lettare for husmora:)
For spesielt interesserte: Under research fann eg dette om vaskemaskina produsert i Bjørsvik
https://digitaltmuseum.no/011022819345/vaskemaskin:
Om du bevegar biletet, finn du fleire av maskina og tilbehør!

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

På gamle stigar- i Husdalen.

Bilde
Då Sigmund Husdal kom inn i livet til mor i 1961, og eg og syskena mine samstundes fekk ny stefar, så hende det mykje nytt. Eg overnatta i år i Husdalen for fyrste gong på mange år, og då kom tankane om korleis det var då me starta å reise dit. Husdalen er ein avsidesliggjande gard ein times gange frå Bjørsvik. Du reiste dit, anten med rutebåten eller vart køyrt,  og gjekk så ei ganske bratt stigning opp til Husdalsvatnet, der du anten kunne ro over, eller gå den bratte og til dels glatte stigen opp til Grautevika, der det var kjerreveg resten av vegen. Me ungane lærde snart snarvegane, der du kunne korta inn turen med opptil 10 minuttar. Det du måtte ha med deg, bar du på ryggen og i hendene, så vi måtte ha eit par kvilepausar uansett. Vel oppkomen var det tre hus, der bestemor og bestefar budde i det eine,  Ivar og Olaug budde i det andre saman med ungane sine, og Sigmund hadde kjøpt det nedste huset, og hadde det som ei familiehytte, der også søskena hans kunne vera på vi
Les mer

Fløksand husmorskule

Bilde
Litt frå 60-talet.  Då eg var ferdig med gymnaset i -64, meinte mor at eg måtte kunna koka poteter. Det kunne eg, men forat utdanninga mi skulle vera perfekt, så måtte eg ha eit halvår på husmorskule. Denne skulen var og god å ha både om ein skulle søkje sykepleie eller bli hustellærar. Så eg søkte opptak ved Fløksand husmorskule våren 1965, og kom inn. Skulen var då vel etablert, opna 1909, og nyrestaurert i 1954. Mange kjende personlegheiter har gått her, og eg lærde seinare at Ingrid Espelid Hovig var elev her i 1943, då det ikkje var elektrisitet, og alt måtte kokast på ved og kol i kjellaren. Ho kom tilbake som lærar i 1954, til ein  skule som var i topp stand .  ( Ingrid Espelid Hovig og Olga Leiknes Hopsdal møtes etter 61 år. Dei var kullingar i 1943) Vi fekk ei liste så langt som eit vondt år med alt ein skulle ha med, så mor var engasjert i vekesvis med å sy. Det var sengetøy og håndklær, arbeidsklede, forkle, hette, høvelege sko, og mykje meir som eg ikkje hugsa. Al
Les mer

Hermetisering av middag og frukt, og søndagsdessertar

Bilde
. I dag har vi fryseboksar, og vi kjøper ferskt det meste av året. Vi har det lettvint, og gløymer at for eit par generasjonar sidan var matlaging og husstell  fulltids- jobb. Eg hugsar at mor hermetiserte kjøttkaker med brun saus  og kottelettar. Det var same omstendelege prossessen, med vasking og sterilisering av Norgesglas, koking og steiking av kjøtet som skulle hermetiserast.  Det vart lagt koheit på glasa, og fyllt heilt fullt, og så vart lokket skrudd på. Glasa vart sett i kjellaren, og teke opp til sundagsmiddag  ut over hausten og vinteren. Det kunne vera ein sjangse at maten vart bederva, så ein måtte lukte på, før ein varma det opp. Ellers hermetiserte mor frukt kvar haust. Også der var det vasking og sterilisering av glas, som var oppevart i varm steikeomn til ein skulle bruka dei. Pærer vart skrella og koka i sukkerlake til dei vart møre, og lagt på glas. Ein hella den kokande sukkerlaken over, så glaset vart heilt fullt, og la glaslokket med gummiring på, og skr
Les mer