Høgtidsdagen som ikkje var- 1. mai.




Kvar var 1. mai i min barndom? Han var fråverande. Han vart ikkje tala om på skulen, ikkje feira på ungdomshuset. Det var ikkje tog, ikkje talar, ikkje song, ikkje barneleiker. Han  heitte på folkemunne arbeidets dag.

 Mor og far tilhøyrde Venstre, og trudde på sjølstendig initiativ, på fridom til å velje og finne sin eigen veg. Dei var mot sosialismen , som etter deira meinig greip altfor mykje inn i livet til den enkelte med forskrifter og reguleringar. .Far var sjølvstendig næringsdrivande, og hadde folk i arbeid. Så han identifiserte seg nok med arbeidsgivarsida, og sukka når regjeringa Gerhardsen la på ei avgift, ei ny trygd eller noko anna som gjorde at staten fekk meir, og arbeidsgjevaren måtte dele enno meir med felleskapet. Han hadde ei lita bedrift som ikkje gav så mykje av seg, og syntes skattebyrdene skapte lite inntekter og at det vart lite att til innvesteringar. Det var ingen av dei som arbeidde for far som var organiserte, for det vart rekna som eit styggelse, og hadde sikkert vore grunn til oppseiing. Ellers trur eg far betalte arbeidarane litt over tariff.

1.mai var arbeidets dag. Dagen vart ikkje sett på som noko høgtidsdag av folk flest, men ein dag  ein ikkje hadde noko forhold til, og derfor bruka som ein ville. Bestefar Leiknes var vel meir oppsett på å feire, så vidt eg hugsar, fordi han arbeidde hjå ein byggmester (?) i byen, og sannsynlegvis var fagorganisert, men det var ikkje mange som han. Ettersom det var litt grått mellom far min og han, så vart vel det og ein grunn til å markere eit skilje, og  ikkje  feire dagen.
 ( Fra Hillesvåg ullvarefabrikk si heimeside)

Dei fleste som arbeidde i «Udlavågen og på « Tøffelen» var ikkje organiserte, og mange av dei var kristne, så dei av den grunn ikkje organiserte seg.

Bøndene sokna til andre parti enn Arbeiderpartiet og fagrørsla, så dei feira heller ikkje dagen, og dei fleste bønder såg dagen som eit  kjærkomme høve til å få nokre poteter  i jorda, særleg dei som hadde jord som ikkje låg attmed storvegen.

Vi lærde ikkje om 1.mai på skulen. Ingen songar, inga førebuing. Om dagen vart nemnt, vart det litt foraktfullt om  «dei» som laga høgtidsdagar som ikkje var kristne. Underforstått: - Ikkje bry deg om å feire dagen.
1. mai var høgtidsdagen  utan feiring. Utan raud fane.

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

På gamle stigar- i Husdalen.

Bilde
Då Sigmund Husdal kom inn i livet til mor i 1961, og eg og syskena mine samstundes fekk ny stefar, så hende det mykje nytt. Eg overnatta i år i Husdalen for fyrste gong på mange år, og då kom tankane om korleis det var då me starta å reise dit. Husdalen er ein avsidesliggjande gard ein times gange frå Bjørsvik. Du reiste dit, anten med rutebåten eller vart køyrt,  og gjekk så ei ganske bratt stigning opp til Husdalsvatnet, der du anten kunne ro over, eller gå den bratte og til dels glatte stigen opp til Grautevika, der det var kjerreveg resten av vegen. Me ungane lærde snart snarvegane, der du kunne korta inn turen med opptil 10 minuttar. Det du måtte ha med deg, bar du på ryggen og i hendene, så vi måtte ha eit par kvilepausar uansett. Vel oppkomen var det tre hus, der bestemor og bestefar budde i det eine,  Ivar og Olaug budde i det andre saman med ungane sine, og Sigmund hadde kjøpt det nedste huset, og hadde det som ei familiehytte, der også søskena hans kunne vera på vi
Les mer

Fløksand husmorskule

Bilde
Litt frå 60-talet.  Då eg var ferdig med gymnaset i -64, meinte mor at eg måtte kunna koka poteter. Det kunne eg, men forat utdanninga mi skulle vera perfekt, så måtte eg ha eit halvår på husmorskule. Denne skulen var og god å ha både om ein skulle søkje sykepleie eller bli hustellærar. Så eg søkte opptak ved Fløksand husmorskule våren 1965, og kom inn. Skulen var då vel etablert, opna 1909, og nyrestaurert i 1954. Mange kjende personlegheiter har gått her, og eg lærde seinare at Ingrid Espelid Hovig var elev her i 1943, då det ikkje var elektrisitet, og alt måtte kokast på ved og kol i kjellaren. Ho kom tilbake som lærar i 1954, til ein  skule som var i topp stand .  ( Ingrid Espelid Hovig og Olga Leiknes Hopsdal møtes etter 61 år. Dei var kullingar i 1943) Vi fekk ei liste så langt som eit vondt år med alt ein skulle ha med, så mor var engasjert i vekesvis med å sy. Det var sengetøy og håndklær, arbeidsklede, forkle, hette, høvelege sko, og mykje meir som eg ikkje hugsa. Al
Les mer

Hermetisering av middag og frukt, og søndagsdessertar

Bilde
. I dag har vi fryseboksar, og vi kjøper ferskt det meste av året. Vi har det lettvint, og gløymer at for eit par generasjonar sidan var matlaging og husstell  fulltids- jobb. Eg hugsar at mor hermetiserte kjøttkaker med brun saus  og kottelettar. Det var same omstendelege prossessen, med vasking og sterilisering av Norgesglas, koking og steiking av kjøtet som skulle hermetiserast.  Det vart lagt koheit på glasa, og fyllt heilt fullt, og så vart lokket skrudd på. Glasa vart sett i kjellaren, og teke opp til sundagsmiddag  ut over hausten og vinteren. Det kunne vera ein sjangse at maten vart bederva, så ein måtte lukte på, før ein varma det opp. Ellers hermetiserte mor frukt kvar haust. Også der var det vasking og sterilisering av glas, som var oppevart i varm steikeomn til ein skulle bruka dei. Pærer vart skrella og koka i sukkerlake til dei vart møre, og lagt på glas. Ein hella den kokande sukkerlaken over, så glaset vart heilt fullt, og la glaslokket med gummiring på, og skr
Les mer